poemas en guarani inventados
Respuestas a la pregunta
Respuesta:
miliano R. Fernández
Heñoi'akue Yvysunu, Guarambarépe, ary 1894-me. Itúva herava'ekue Silvestre Fernández ha isýkatu Bernarda Rivarola. 1914 guive ohai iñe'ẽpoty. Oho oñorairõvo ñane retã rayhupápe Chako ñorairõme. Upe ñorarirõ aja, ary 1934-me, omendákuri María Belén Lugore. Omanókuri 15 jasyporundy 1949-me.
Ohai: "Adios trigueña resa yvoty", "Ahakuetévo", "Aháma che chína (che la reina)", "Alborada (en tu ventana)", "A mi florcita del Paraguay", "Causa neñaña", "Paraguaýpe del Paraguay", "Ko'ápe che avy'ave", "Concepción jerére", “Che lucero ñemimby", "Chepochýma nendive", "Despierta mi Angelina", "En tu ventana", "Guavira poty", "La cautiva", "La útlima letra", "Nde juru mbyte", "Noches del Paraguay", "Ñesũháme", "Oda pasional", "Primavera", "Pyhare amangýpe", "Retén-pe pyhare", "Rojas Silva rekávo", "Salud che paraje-kue", "Siete notas musicales", "13 Tujutĩ", "Yvapovõ poty", ha heta ambue ñe'ẽpoty
2.Félix Fernández
Heñoi'akue Itauguápe, 1897-me. Imitãrusu guive ohai ñe'ẽpoty guaraníme. Ha'e avei Guarani ñoha'ãnga (teatro) moñepyrũha. Ohai: "Cerro Kora", "Ñasaindýpe", "Reservista purahéi", "Vy'a'ỹ jave", "Nde ratypykua", “Tupãsy Ka'akupe", "Cherendumi María Ana".
NDE RATYPYKUA
I
Epukavymína mitãkuña che mborayhu jára
Tahechajey nde juru mboypýri nde ratypykua
Nde rova yképe ikuãme oikutuva’ekue Ñandejára
Ha ipyko’ẽmíva opyta opupu mborayhu ykua
II
Ka’aru pytũ jasy tomimbi nde rova mbytére
Ha tory rupápe toñoñañua ñane mborayhu
Tuka’ẽ ra’ãvo oñondivete tojeity ojuapére
Tojahu hikuái nde ratypykuápe upe ka’aru
III
Epukavymína mitãkuña chepy’ara’ãva
Hoy’umisetéko ipepo paráva upe ñahatĩ
Nde ratypykuápe guare ymínte oipy’ajukáva
Ha ipepo akãmínte omoakỹsete mokõi panambi
IV
Nde rova yképe ikuãme oikutuva’ekue Ñandejára,
Ha ipyko’ẽmíva opyta opupu mborayhu ykua,
Repukavymírõ mitãkuña che mborayhu jára,
Taropurahéi nde juru mboypýri nde ratypykua.(Kangue Herrero)
Oje'e heñoihague 1840-pe, Aguai’y, Karapeguápe. Ndaha'éi ku ojekuaaporãmbáva hekovekue. Ojeherova'kue "Kangue Herréro". Oike avei Ñorairõ Guasúpe oipysyrõvo ñane retã. Hembiapo ojekuaavéva ha'e "Che lucéro Aguai'y".
CHE LUCERO AGUAI’Y
I
Che áma che señora
Ndajuhúi ndejoguaha
Péina amo nde tyvyta
Yvágare oñepinta
II
Che áma che señora
Ndajuhúi ndejoguaha
Nde resa ojajái jajái
Ni lucero nombojojái
III
Arai morotĩ poty
Opaite chembyesay
Che lucero Aguai’y
Ombojojáva kuarahy
VII
Neporã ha nepotĩ
Rehesape ha remimbi,
Opa ojeroky roky
Che lucero Aguai’y.
IV
Toiko aipo ñorairõ
Tove cañón tokororõ
Nderehe che korasõ
Che rekove jepe toso
V
Toñehẽ pe che ruguy
Tosyry che resay,
Esperanza taipoty
Che lucero Aguai’y
VI
Itriste ha ñambyasy
Oikekuévo kuarahy,
Ambojoja máske che sy
Nderehe che tupãsy
Explicación:
escoje es que más te guste
Respuesta:
Petei mbarete meguáva
osaite’o oporomondyipáva
na’ápe ko tetã.
Tupao guasúicha
ojeity ka’aguy porãme ha
ojogueraha yvyra reongue
camión pyahépe,
cáncer guataháicha,
teko’ŷ guataháicha
Oimera’ẽ hesapére.
Oi ypytū, karaguataty ky’a.
Oi javorái. Oi kaigue puku.
¿Mba’érepa? ¿Mba’e herungua oipota
pea ko táva hogapekuái meme tojehupi
hi’ári ñembyasy reta?
Ygary oha’arõ i’ára katu, oha’a
ha ojapo ára techaukaha
takuaty ombo’eháva ichupe.
Eremína chéve
Mba’écharupípa mavave nombogue ko vy’ã’ŷ?
Mba’éichapa mavave nohendúi ko kirirĩ pohýiva?
Iñatói itapu tupaópe
ha pe, jae, Tupã ñehenoiha
ombyaty vrétepe lomitã oporomoiuka, añete, ijúgorã.
Pesẽ, guyrã manombotakuéra! Pesapukái anguéra, néi!
Pereko voi che amoneĩ
ha che gue’e ro’ónte ko avei.