mba'epa he'ise ñande anga ombohory
es para hoy!!
Respuestas a la pregunta
Respuesta:
Ha'e hina peteĩ tembiapo tuichapajepéva oreve ġuarã, heñóiva va'ekue mbo'epy Conversación y Redacción Guarani III oĩva hina Mbo'esyry Guarani Ñe'ẽte Mbo'ekuaahararã ryepýpe.
Upéicha mayma temimbo´e oĩva ko mbo’epýpe oñeamindu’u ha ohai Ñe´ẽpoty, oñandukahápe imborayhu.
Avei ko tembiapo rupive ha´ekuéra ohechaukáse ikatutaha ñamba´apo Guarani ñe'ẽ rupive, ha heta pe ñambo´éva mbo´ehaokuérarupi hesakã porãve mayma temmimbo´ekuérape ġuarã Guarani ñe´ẽme.
Ore rembiapo oheka pe Guarani pyahu, pe Guarani saraki, pe Guarani Teete.
Hi’ante ko mba’e pyahu oreve ġuarã nepytyvõ opa mba’épe.
Ipahápe ikatu ja’e oĩha avei ko arandukápe, ta’ãngakuéra aty rehegua oikóva’ekue Táva San Miguel de Parana, Brasil retãme, joyke’ykuéra Ava Guarani Oco’y-pe oikóva ha Mbo’ehao guasu UNIAMERICA Táva Foz de Iguazu pegua.
Aguyjeeta, opa oremombaretéva’ekue ikatu haġua rojapo ko tembiapo (David Galeano, Luis Lugo, Antonio Cabrera –Ava Guarani – ATENEO DE LENGUA Y CULTURA GUARANI ha opa umi ore rogayguakuéra) oĩva’ekue ore ykére.
Guarani ñe’ẽ pyahu rupive ikatuta jajapo Paraguay retã pyahu.
Huber Ivan Marecos Morel, Mbo’ehára
Ñe'ẽnondegua
Péina osẽ ára resáre ko ñe’ẽpotyryru porãite hérava Ore Remiandu Ñe'ẽ, ijatyhápe heta ñe’ẽpoty Guaranime, ohaiva’ekue temimbo’ekuéra oñemoarandúva ATENEO DE LENGUA Y CULTURA GUARANIme, mbo’esyry irundyhápe, Guarani Ñe’ẽte Mbo’ekuaahararã, Táva Luque-pe.
Ko tembiapo rupive ha’ekuéra ohechaukase opavavépe mba’éichapa ñamba’apokuaa ñane ñe’ẽ Guaraníre, ndajarekói jave tembipuru ñambo’e porã haġua. Jaikuaaháicha 1994 guive ñane avañe’ẽ oike tekombo’épe ha péicha rupi ojepuru oñembo’e hag̃ua mitã ha mitãrusukuérape, ñane retã tuichakue javeve.
Ore Remiandu Ñe'ẽ apohare niko Guarani Mbo'ehára meméma, oñembojajeýva ATENEO DE LENGUA Y CULTURA GUARANIme oñembokatupyryvévo ñane ñe’ẽ teetépe. Ha’ekuéra, mbo’ehára hekópe, oikuaa porã heta jey ndaiporiha aranduka jaipurukuaáva Guarani ñembo’épe ha upehaguére tekotevẽha, peteĩteĩ ha ñandejehegui, ñamoheñói ha jajapo ñane rembipururã. Upévare, ha’ekuéra oipurúvo pe ñe’ẽnga tujaite he’íva “joaju ñanemombarete”, oñomoĩ ojoykére ha ondyry hese.
Ha’ekuéra: temimbo’ekuéra mbo’esyry irundyhapegua, Táva Luque-gua ha’ehína umi Guarani ñe’ẽ myasãihára pyahu, umi oñeha’ãva -ko tembiapo rupive: Ore Remiandu Ñe'ẽ- omomba’eguasu ha omombareteve ñane ñe’ẽ, ñande reko ha ñane retã jahayhuetéva.
Jahechávo ha ñamomorãvo ãichagua tembiapo, ja’ekuaa avei Guarani reko oñembopyahujeyha. Añetehápe, ñamoñe’ẽ jave ñe’ẽpoty pyahu, ko’áġagua, osẽva tapicha pyahu apytu’ũgui, vaicháku ha’ekuéra omoirũ mbareteha Emiliano R. Fernández, Félix Fernández, Julio Correa umíva rembiapokue. Umi tapicha katupyry oñeha’ãhaguéicha ymave, ko’áġa -ko’ã mbo’ehára- oñeha’ã avei hembiapokuéra rupive ohupi yvate yvateve ñane ñe’ẽ Guaraníme.
'Ore Remiandu Ñe'ẽme pejuhukuaa opaichagua ñe’ẽpoty: mborayhu, vy’a, vy’a’ỹ, tekoha, mitã, kuña ha kuimba’e rehegua. Peteĩteĩ ombohasákuri kuatiáre hemiandu ñe’ẽ, ha ojoajupávo hembiapokuéra, osẽ ko mba’e porãite hérava Ore Remiandu Ñe'ẽ.
ATENEO DE LENGUA Y CULTURA GUARANI rérape amoġuahẽ Ore Remiandu Ñe'ẽ apoharépe, heta vy’apavẽ ha akóinteke -hembiapo potĩ, hembiapo porã ha hembiapo katupyry rupive- toñeha’ã hikuái ojapovévo ãichagua aranduka, omombaretevéva ñande Guarani reko.
David Galeano Olivera, ATENEO DE LENGUA Y CULTURA GUARANI, Motenondehára
Ñe'ẽmboyvegua
Ko’a ñe’ẽpoty ohaiva temimbo’ekuera ha mbo’ekuaahàra, iporãmbajepe ha ikatu ja’e omohypy’ũha ñande mbo’esyry mbo’ekuaahararã tava luque pe.
Che pojopy mbarete opa tapicha ojapova’ekue vy’apópe ha kyre’yme ko ñe’epotykuéra ha peicha ja’echa ikatuha jajapo tembiapo neporãva temimbo’ekuéra ndive.
Ko arandukápe jajuhúta opaichagua ñe’ẽpoty taha’e vy’arã, pukarã, ñahesa’ỹijova’erã, ha ñanembohetia’eva’erã upevare tekotevẽ ñamoñe’ẽ vy’apópe ikatu haguáicha ñaguenohẽ chugui opaicha temiandu.
Che añua mbarete ha che pojopy temimboe’kuéra ha mbo’ekuaahárape ġuarã.
Mbo’ekuaahára Luis Lugo Medina, Sambyhyhára Táva Luquegua
JAKARE
Py’a guasuko ha’e
ombo vy’ava opavave
ndoikuaairamo ambue
ava jurupe henyhe
ndoikõi aja hese
pukavyrehe osẽ
Jurupe ja’e tove
ani ãġa nderehe ojere
akãratiko nde rogarehe oma’e
ndaikatúi araka’eve emo’ambue
nde rogapende ikatu oike
nepore’y javende ha’e
Añeteko ndéve ha’e
che aretéma arekova ra’e
aimoã’ỹre che rógape oike
ha’eháicha ndéve oiko cherehe
mba’e ajapóta chave
ko’áġa estadística-ntema che
Nde rogaỹguarehe eñangareko
che taita he’imi va’ekue
iñe’ẽ nahendúi áraka’eve
aikuaa porãroguáicha che
ko’ága aikuaa mba’épa he’ise raka’e.
“jakareko ha’e omomba’e guasuva opavave”
Cesar Almada